Το Ba Gua

Το Τρίγραμμο 卦

Πριν ασχοληθούμε με το γνωστό Ba Gua, θα ήταν χρήσιμη μια αναφορά στην έννοια του Τριγράμμου. Όπως το λέει η λέξη το Τρίγραμμο είναι μία «εικόνα», αποτελούμενη από τρεις (3) γραμμές. Το Τρίγραμμο στα Κινέζικα λέγεται Gua (Γκούα) και η κάθε γραμμή λέγεται Yao (Γιάο).

Το τρίγραμμο είναι μία εικόνα. Δηλαδή η αναπαράσταση με τρεις γραμμές μίας εικόνας. Θα το καταλάβετε καλύτερα αργότερα, όταν διαβάσετε για το Ba Gua. Γιατί τρεις;

Θυμάστε το Yin και το Yang; Λέγεται λοιπόν ότι ο αρχαίος σοφός Fu Xi (Φου Σι) παρατήρησε τη Φύση εξονυχιστικά, μελέτησε τα ζώα και τα φυτά, τα νερά και τις κοιλάδες, τα βουνά και τους κάμπους, ακόμα και τον ίδιο τον Ουρανό, και κατάλαβε ότι υπάρχουν δύο ειδών δυνάμεις στη Φύση. Αυτές που είναι ενεργητικές και σε συνεχή κίνηση (YANG) και αυτές που είναι παθητικές, ήρεμες και ακίνητες (ΥΙΝ).

Τις Yang τις απεικόνισε με μία ευθεία γραμμή και τις Yin με μία σπασμένη γραμμή.

Ένα τρίγραμμο λοιπόν αποτελείται από τρία yao (γραμμές) σε διαφορετικούς συνδυασμούς και διαφορετικές θέσεις, π.χ. δύο Yin και μία Yang με τη Yang γραμμή στη μέση, δύο Yang και μία Yin με τη Yin γραμμή κάτω κ.ο.κ. Οι τρεις αυτές γραμμές στο Τρίγραμμο υποδηλώνουν την Κοσμική Τριάδα, όπως φαίνεται στο σχήμα.

Τα τρίγραμμα κατάγονται λοιπόν από το Yin και το Yang, αλλά οι αμέσως προηγούμενοι πρόγονοί τους είναι τα Δίγραμμα, δηλαδή «εικόνες» με δύο γραμμές (yao).

Πάμε πάλι από την αρχή...

Μάθαμε ότι από το Απόλυτο Κενό, όπου δεν υπάρχει ενέργεια και ύλη, χώρος και χρόνος, ύπαρξη ή μη ύπαρξη, και που θα μπορούσε να οδηγήσει κάθε λογικό άνθρωπο στην τρέλα, δημιουργήθηκαν οι δύο Δυνάμεις, Yin και Yang, που είναι απόλυτα κατανοητές στον καθένα, γιατί ο καθένας μας ξέρει τον Ουρανό και τη Γη, το Φως και το Σκοτάδι, το Θετικό και το Αρνητικό. Θυμάστε τώρα που είπαμε ότι μία από τις βασικές ιδιότητες του Yin και του Yang είναι η δημιουργία κάτι καινούριου;
Λοιπόν, από την αλληλεπίδραση του Yin και του Yang δημιουργήθηκαν τα 4 Δίγραμμα. Ο Fu Xi λοιπόν, τοποθετώντας σε κάθε γραμμή από μία Yang και μία Yin, σχημάτισε 4 ζευγάρια γραμμών. Έτσι έχουμε:

Μα ποιος είναι ο Fu Xi;

Κατά την Κινέζικη παράδοση ο Fu Xi ήταν ένας Μέγας Σοφός, που έζησε περίπου το 3000 π.Χ., και στον οποίο ανήκουν όλες οι παραπάνω όμορφες ανακαλύψεις, συν το Ba Gua. Στα έτη αυτά έχει την καταγωγή του και το Feng Shui και ο Fu Xi κερδίζει τον τίτλο του πρώτου Feng Shui Master.

Ο Fu Xi έψαχνε συνεχώς για τα μυστικά της ζωής στη Γη και της δημιουργίας του κόσμου και πίστευε ότι υπάρχει ένας συμπαντικός κανόνας για όλα αυτά και ω! του θαύματος, κατάφερε μετά από πολύ παρατήρηση, σκέψη και διαλογισμό να φτάσει σε κάποια συμπεράσματα, να τα καταγράψει σε κωδική γλώσσα και να τα κληροδοτήσει στους μεταγενέστερους σοφούς, που φρόντισαν να τα διατηρήσουν τόσο καλά, ώστε να βρίσκονται σήμερα καταγραμμένα ακόμα και σε ιστοσελίδες του διαδικτύου.

Το επίτευγμά του ήταν τεράστιο και θαυμαστό, διότι μέσα σε λίγες γραμμικές πληροφορίες είχε κατορθώσει να συσσωρεύσει σχεδόν όλη τη σοφία του κόσμου και να συμπεριλάβει όλα τα ορατά και μη φαινόμενα. Βέβαια στάθηκε και τυχερός, διότι κάποια πράγματα του δόθηκαν ως «μάννα εξ ουρανού» ή μάλλον ως «μάννα εκ ποταμού», όπως θα διαπιστώσετε και εσείς οι ίδιοι στη συνέχεια.

Τα παραπάνω δεν λέγονται με ειρωνεία. Τουναντίον! Σκεφτείτε μόνο ότι όλες οι Ανατολικές Μεταφυσικές Επιστήμες και Σπουδές, από το Feng Shui και την Κινέζικη Αστρολογία μέχρι το Βελονισμό και τις Πολεμικές Τέχνες, βασίζονται πάνω στις ίδιες αυτές πολύτιμες πληροφορίες που ανακάλυψε, συνέλεξε και κατέγραψε ο σοφός αυτός άνθρωπος. Μόνο που στην πραγματικότητα ο Fu Xi δεν ήταν ένας άνθρωπος! Fu Xi είναι το όνομα μίας φυλής πρωτόγονων ανθρώπων, που ήξεραν πώς να εκτρέφουν κατοικίδια ζώα, διότι Fu Xi σημαίνει «δαμαστές ζώων». Λίγος μύθος, λίγη αλήθεια. Εξάλλου έτσι δε συμβαίνει πάντοτε με όλα τα σοφά και θαυμαστά;

Συνεχίστε να τον φαντάζεστε όμως, όπως στη φωτογραφία της σελίδας. Δεν πρόκειται να αλλάξει σε τίποτα την Αλήθεια, την Ομορφιά και τη Σοφία αυτών που θα μάθετε και που αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της σπουδής του Feng Shui.

Το Ba Gua 八卦

Λοιπόν, Gua (γκούα) σημαίνει Τρίγραμμο και Ba (Πα) σημαίνει Οκτώ.
Ba Gua (Πάκουα) σημαίνει Οκτώ Τρίγραμμα.

Υπάρχουν δύο είδη Ba Gua:
Το Ba Gua του Αρχέγονου Ουρανού και
Το Ba Gua του Μεταγενέστερου Ουρανού

Ο θρυλικός Fu Xi είναι ο πατέρας του πρώτου. Το Xian Tian Ba Gua (先天八卦), δηλαδή τα Αρχέγονα Οκτώ Τρίγραμμα, ή τα Οκτώ Τρίγραμμα του Αρχέγονου Ουρανού, δημιουργήθηκαν στη φάση μετά την αλληλεπίδραση των δυνάμεων Yin και Yang με τα τέσσερα Δίγραμμα.
Προσθέτοντας μία γραμμή Yin και μία γραμμή Yang σε κάθε δίγραμμο προέκυψαν γραφικά τα οκτώ τρίγραμμα.
Στην αρχή ο Fu Xi τα είχε καταχωρίσει σε ένα τετράγωνο πίνακα, αλλά μετά επέλεξε το στρογγυλό, γιατί ταίριαζε περισσότερο στην κυκλική φύση των δυνάμεων του Κόσμου και στην αέναη φύση των αλλαγών του Σύμπαντος. Έτσι έφτιαξε αυτή εδώ την όμορφη εικόνα.

Όπως παρατηρείτε, το Αρχέγονο Ba Gua έχει τον Ουρανό στο πάνω μέρος και τη Γη στο κάτω. Επίσης έχει τη Φωτιά απέναντι από το Νερό. Το Ba Gua αυτό με λίγα λόγια αντιπροσωπεύει την τέλεια τάξη του Σύμπαντος.
Το Δυαδικό Μοντέλο, την πολικότητα των Δυνάμεων της Φύσης. Εδώ δεν έχουμε Βορρά και Νότο, Ανατολή και Δύση. Στην ουσία πρόκειται για μία στατική, τέλεια εικόνα του Κόσμου. Αυτό βέβαια δε σημαίνει ότι στην πράξη τα Τρίγραμμα σε αυτό το Ba Gua δεν αντιστοιχούν στις οκτώ κατευθύνσεις.

Βασικά όμως οι κατευθύνσεις συμπεριλήφθηκαν στην αναδιάταξη του Ba Gua, όταν ο Wen Wang (文王), ο ιδρυτής της Δυναστείας Zhou, το αναδιαμόρφωσε για να ενσωματώσει όλες τις διακυμάνσεις και μεταβολές της φύσης σε ένα συνεχώς μεταβαλλόμενο σύμπαν.
Έτσι δημιουργήθηκε το Wen Wang Ba Gua (文王八卦) ή το Hou Tian Ba Gua (後天八卦), δηλαδή το Ba Gua του Wen Wang ή το Ba Gua του Μεταγενέστερου Ουρανού (Οκτώ τρίγραμμα του Μεταγενέστερου Ουρανού), όπως φαίνεται εδώ:

Ο Βορράς είναι καλυμμένος με πάγο, γι αυτό και το τρίγραμμο του Νερού τοποθετήθηκε στο Βορρά, ο Νότος πάλι είναι θερμός, γι αυτό το Τρίγραμμο της Φωτιάς τοποθετήθηκε στο Νότο. Πέρα απ αυτό όμως το Νερό πάντα κινείται προς τα κάτω και ποτέ δεν ανεβαίνει προς τα πάνω, ενώ το αντίθετο συμβαίνει και με τη φωτιά. Γι αυτό και τα τρίγραμμα αυτά τοποθετήθηκαν στο κάτω και πάνω μέρος αντίστοιχα.

Αν και ενδιαφέρον, είναι περιττό σε αυτό το επίπεδο και ίσως κουραστικό να συμπεριλάβουμε εδώ όλες τις ερμηνείες της διάταξης των Τριγράμμων. Το γιατί τοποθετήθηκαν έτσι επιδέχεται πολλές ερμηνείες.
Είναι εντούτοις άγνωστο ακόμα και από τους συγχρόνους του με ποια κριτήρια ο Wen Wang αναδιάταξε τα τρίγραμμα στο δικό του Ba Gua. Όσον αφορά τη σχέση μεταξύ τους αρκεί να θυμάστε ότι το Αρχέγονο Ba Gua αποτελεί τη θεωρία (Ti) και το Μεταγενέστερο Ba Gua αποτελεί την πρακτική (Yong) και γι αυτό το τελευταίο χρησιμοποιείται περισσότερο ως σημείο αναφοράς.
Και τέλος ότι τα Τρίγραμμα αντιστοιχούν σε πάρα πολλές έννοιες, όπως σε μέλη της οικογένειας, σε μέρη του ανθρώπινου σώματος, σε αριθμούς και σε στοιχεία, για να αναφέρουμε κάποιες από τις πιο σημαντικές. Στην πραγματικότητα αντιπροσωπεύουν όλα τα φαινόμενα, ορατά και μη ορατά.

Τα δύο Ba Gua έχουν την καταγωγή τους σε δύο άλλους κώδικες, που αποτέλεσαν τον πρόδρομο και την αφορμή της τελικής τους διαμόρφωσης. Το πώς και το γιατί δεν ενδιαφέρει στην παρούσα φάση. Το Αρχέγονο Ba Gua προήλθε από το He Tu και το Μεταγενέστερο Ba Gua προήλθε από το Luo Shu.

Τι είναι τελικά το τρίγραμμο;

Είπαμε ότι το Τρίγραμμο είναι η αναπαράσταση μίας εικόνας που σχηματίζεται με τρεις (3) γραμμές (yao). Στην ουσία περιλαμβάνει όχι μόνο την αναπαράσταση, αλλά και τα χαρακτηριστικά του τριγράμμου, ανάλογα με την έννοιά του. Χωρίς να εξαντλήσουμε και τα 8 Τρίγραμμα, θα σας δείξουμε παραστατικά δύο από αυτά που είναι και τα πιο κατανοητά.

Το Τρίγραμμο του Νερού αποτελείται από δύο Yin (σπασμένες) γραμμές πάνω και κάτω και μία Yang (ευθεία) γραμμή στη μέση. Οι δύο Yin γραμμές αντιπροσωπεύουν τη γη και η Yang γραμμή αντιπροσωπεύει την κίνηση. Η κίνηση μέσα στη γη, από πάνω και προς τα κάτω, αντιπροσωπεύει το Νερό.

Το Τρίγραμμο της Λίμνης αποτελείται από μία Yin (σπασμένη) γραμμή που αντιπροσωπεύει τη Γη και δύο Yang (ευθείες) γραμμές που αντιπροσωπεύουν τον Ουρανό. Εδώ ο Ουρανός φαίνεται να είναι κάτω από τη Γη. Αυτό μοιάζει ακριβώς με την Λίμνη που αντανακλά τον Ουρανό μέσα στα νερά της πάνω στην επιφάνεια της Γης.